Zabór tablicy rejestracyjnej i używanie cudzej tablicy

1. Podstawa prawna i zakres ochrony

1.1. Co chroni art. 306c k.k.?
Przepis umieszczono w rozdziale XXXVI k.k. i – podobnie jak art. 306 – ma zabezpieczać wiarygodność oznaczeń i bezpieczeństwo posługiwania się przedmiotami funkcjonującymi w obrocie (tu: autentycznymi, zalegalizowanymi tablicami przypisanymi do konkretnego pojazdu). W literaturze wskazuje się, że realnie chodzi o wiarygodność oznaczania pojazdów, a związek z „obrotem gospodarczym” jest pośredni.  

1.2. Dlaczego to nie „zwykłe” mienie?
Ustawodawca nie oparł ochrony na wartości materialnej tablicy (jak w rozdziale o przestępstwach przeciwko mieniu), lecz na jej konwencjonalnym znaczeniu – możliwości identyfikacji pojazdu i jego użytkownika. Stąd odrębna typizacja karna, zamiast „uciekania” w wykroczenia.

1.3. Dokument czy nie dokument? (spór)
W orzecznictwie SN utrwalony jest pogląd, że tablica nie jest dokumentem w rozumieniu art. 115 § 14 k.k. (stąd dawniej brak możliwości stosowania art. 270 k.k.). Znaczna część doktryny prezentuje jednak stanowisko odmienne – że zalegalizowana tablica spełnia kryteria „dokumentu”. Praktycznym „wyjściem” ustawodawcy było stworzenie lex specialis – art. 306c k.k..  

2. Co wolno, a czego nie? – typy czynów z art. 306c k.k.

2.1. § 1: zabór tablicy albo jej podrobienie/przerobienie (w celu użycia)

• Zabór oznacza wyjęcie tablicy spod władztwa uprawnionego – znaczeniowo odpowiada „zabraniu” z art. 278 k.k., ale bez wymogu zamiaru przywłaszczenia (to może być także zabór „na chwilę”).  
• Podrobienie/przerobienie – takie jak w art. 270 k.k.: wytworzenie tablicy „na pozór autentycznej” albo modyfikacja istniejącej (np. zmiana numeru), w celu użycia jako autentycznej.

2.2. § 2: używanie cudzej lub sfałszowanej tablicy
„Używanie” to każda forma korzystania z funkcji tablicy jako oznaczenia pojazdu – nie trzeba ruszać w drogę; wystarczy umieszczenie tablicy na pojeździe (nawet zaparkowanym) czy wyłożenie jej na desce rozdzielczej. Do realizacji znamion wystarcza jedna tablica (np. tylko przednia).  

2.3. Co jest „tablicą rejestracyjną”?
Brak definicji legalnej – w praktyce to zalegalizowana tablica pojazdu mechanicznego, umożliwiająca dopuszczenie do ruchu (zgodnie z Prawem o ruchu drogowym i rozporządzeniami wykonawczymi). Poza zakresem pozostają np. historyczne tablice czy kolekcjonerskie „pamiątki”. W grę wchodzą różne wzory: zwyczajne, indywidualne, zabytkowe, tymczasowe, dyplomatyczne; osobną kwestią jest dodatkowa tablica do bagażnika.

3. Strona podmiotowa, usiłowanie i formy współdziałania

3.1. Umyślność:

• § 1: zabór oraz fałszerstwo – wyłącznie zamiar bezpośredni; w przypadku fałszerstwa wymagany jest cel użycia jako autentycznej.
• § 2: używanie – wystarczy zamiar ewentualny (godzenie się, że tablica nie jest przypisana lub jest sfałszowana).

3.2. Usiłowanie i współdziałanie:
Usiłowanie jest karalne na zasadach ogólnych, ale samo posiadanie cudzej tablicy (np. w bagażniku) to jeszcze nie usiłowanie „użycia”. Możliwe jest współsprawstwo, podżeganie i pomocnictwo.

4. Sankcje i tryb ścigania

4.1. Kara:
Zarówno za § 1, jak i § 2 grozi od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności. Taki wymiar ustawowego zagrożenia co do zasady otwiera drogę do warunkowego umorzenia postępowania (przy spełnieniu przesłanek ogólnych).  

4.2. Tryb:
Ściganie z urzędu (publicznoskargowe).  

5. Zbieg z innymi kwalifikacjami – praktyczne konfiguracje

5.1. „Tankowanie na cudzej tablicy”
Kradzież paliwa podczas używania cudzej/sfałszowanej tablicy to co do zasady dwa czyny – odrębnie czyn przeciwko mieniu i odrębnie przestępstwo z art. 306c § 2 k.k.

5.2. Zbieg z wykroczeniami
Zabór tablicy może równocześnie wyczerpywać znamiona wykroczeń (np. art. 119 § 1 lub 127 § 1 k.w.); wtedy stosuje się art. 10 § 1 k.w. (orzeka się za przestępstwo i wykroczenie, wykonuje się surowszą karę/środek karny). Przed 1.10.2023 r. takie zachowania najczęściej klasyfikowano właśnie jako wykroczenia.  

5.3. § 1 vs § 2 (ten sam sprawca)
Podrobienie/przerobienie „w celu użycia”, a następnie użycie przez tę samą osobę traktuje się jako jeden czyn – użycie „pochłania” wcześniejsze stadium (zbieg pomijalny).

5.4. Relacja do art. 314 k.k. (znaki urzędowe) i art. 270 k.k. (fałsz dokumentu)
Gdy fałsz dotyczy zalegalizowanej tablicy (wraz ze znakiem legalizacyjnym), art. 306c pełni funkcję lex specialis i pochłania art. 314 k.k.; w relacji do art. 270 k.k. – status „dokumentu” tablicy jest sporny, ale przyjmuje się pierwszeństwo 306c.

6. Granice i przykłady

6.1. Jedna tablica wystarczy – przestępstwo może zrealizować już użycie jednej tablicy (np. tylko przedniej).

6.2. „Parkuję, nie jadę” – użyciem jest także umieszczenie tablicy na pojeździe stojącym; nie trzeba uczestniczyć w ruchu.

6.3. „Znalazłem tablicę” – samo posiadanie znalezionej tablicy nie równa się usiłowaniu użycia; odpowiedzialność pojawi się dopiero przy użyciu (np. zamocowaniu).

6.4. „Przyczepa i inne przypadki” – przedmiotem ochrony są tablice pojazdów mechanicznych dopuszczających je do ruchu; co do tablic wydanych dla przyczep – wskazuje się na wątpliwości interpretacyjne (pojazd niemający własnego napędu).

7. Spór o „skutek” przy zaborze

W piśmiennictwie sporne jest, czy zabór z § 1 ma charakter materialny (skutkowy) (skutkiem jest wyjęcie tablicy spod władztwa uprawnionego), czy formalny (wystarcza sama czynność zaboru). Oba ujęcia występują w wiodących komentarzach. W praktyce różnica może wpływać np. na moment dokonania i ocenę usiłowania.  

8. SEO – frazy, które naturalnie pojawiają się w artykule

zabór tablicy rejestracyjnej, kradzież tablicy rejestracyjnej, używanie cudzej tablicy rejestracyjnej, posługiwanie się cudzą tablicą rejestracyjną, fałszowanie tablic rejestracyjnych, odpowiedzialność karna za tablice rejestracyjne, kara za kradzież tablicy rejestracyjnej, kara za używanie cudzej tablicy rejestracyjnej, adwokat tablice rejestracyjne, obrona w sprawie o tablice rejestracyjne

9. Obrona i rady od adwokata

1. Weryfikuj umyślność i świadomość – przy § 2 odpowiedzialność może opierać się także na zamiarze ewentualnym, ale brak wiedzy, że tablica nie jest przypisana/sfałszowana, może wyłączać winę. Przy § 1 (zabór, fałsz) wymagany jest zamiar bezpośredni.
2. Kwestionuj „użycie”, gdy go nie było – samo posiadanie tablicy (np. znalezisko w bagażniku) nie jest jeszcze usiłowaniem.
3. Analizuj zbiegi – przy „tankowaniu na cudzej tablicy” prokuratura może łączyć zarzut kradzieży z art. 306c § 2; właściwa kwalifikacja i rozdzielenie czynów mają znaczenie dla kary.
4. Rozważ warunkowe umorzenie – zagrożenie 3 mies.–5 lat co do zasady pozwala wnioskować o warunkowe umorzenie (przy spełnieniu przesłanek ogólnych).

Jeśli masz zarzut zaboru tablicy rejestracyjnej lub używania cudzej tablicy (art. 306c k.k.), skonsultuj sprawę od razu – przeanalizuję materiał dowodowy, ocenę „użycia” i umyślności oraz zaproponuję bezpieczną ścieżkę obrony.